Türk ve İslâm sanatını bir arada sergileyen ilk müze olan Türk ve İslâm Eserleri Müzesi, bu alandaki öncü kurumlardan biridir. Müzenin kuruluş çalışmaları, 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı döneminde başlamış, 1913 yılında tamamlanmıştır. Müze, 1914 yılında “Evkaf-ı İslâmiye Müzesi” adıyla ziyarete açılmıştır. İlk olarak, Süleymaniye Camii Külliyesi içinde yer alan imarethane binasında hizmet vermeye başlamıştır.
Cumhuriyet’in ilanından sonra, müzenin ismi değiştirilerek bugünkü adını almıştır: Türk ve İslâm Eserleri Müzesi. Müze, 1983 yılına kadar Süleymaniye’deki ilk yerinde kalmış, bu tarihten sonra ise Sultanahmet Meydanı’ndaki İbrahim Paşa Sarayı’na taşınmıştır. Yeni binası da tıpkı içindeki eserler gibi tarihî ve sanat açısından kıymetlidir Savaş ve Barış Osmanlı-Lehistan İlişkileri Sergisi.
Eşsiz Koleksiyonlar ve Bölümler
Bugün Türk ve İslâm Eserleri Müzesi, hem Türkiye’nin hem de dünyanın sayılı müzeleri arasında yer alır. Müzede 40 bini aşkın eser bulunmaktadır. Koleksiyon, Türk ve İslâm sanatının farklı dönemlerinden ve farklı coğrafyalarından gelen nadide parçaları içermektedir.
Müze koleksiyonu yedi ana bölümden oluşur:
Halı Bölümü: Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait halılar. El Yazmaları ve Hat Sanatı Bölümü: Kur’an-ı Kerim’ler, dua kitapları ve hat sanatının eşsiz örnekleri. Ahşap Eserler Bölümü: Oyma ve kakma tekniğiyle yapılmış mobilya ve panolar. Taş Sanatı Bölümü: Mezar taşları, kabartmalar ve mimari süslemeler. Seramik ve Cam Bölümü: Farklı dönemlere ait çini, seramik ve cam objeler. Maden Sanatı Bölümü: Gümüş, bakır ve tunçtan yapılmış eşyalar. Etnografya Bölümü: Osmanlı dönemi günlük yaşamını yansıtan objeler ve kıyafetler.
İbrahim Paşa Sarayı Müzeye Ev Sahipliği Yapan Tarihî Mekân
Müze, sadece koleksiyonlarıyla değil, içinde bulunduğu bina olan İbrahim Paşa Sarayı ile de dikkat çeker. İstanbul’daki pek çok kamu müzesi gibi, bu müze de tarihî bir yapının içinde yer alır. Saray, Kanuni Sultan Süleyman’ın veziri Pargalı İbrahim Paşa’ya aittir ve 16. yüzyılda yapılmıştır Private Tour Istanbul.
İbrahim Paşa Sarayı hakkında kapsamlı bilgi sunan kaynak sayısı azdır. Bu konuda en önemli çalışmalardan biri, Nurhan Atasoy tarafından yazılan İbrahim Paşa Sarayı adlı kitaptır.
İbrahim Paşa Sarayı Hakkında Kaynak Bilgiler
Atasoy’un kitabı, önce İbrahim Paşa’nın hayatını tanıtarak başlar. Daha sonra:
Sarayın At Meydanı’ndaki (bugünkü Sultanahmet) konumu, Sarayın tarih boyunca geçirdiği değişimler, Saraya dair görsel kaynaklar ve çizimler, Saray hakkında tarihçiler tarafından ileri sürülen görüşler ele alınır.
Kitapta ayrıca sarayın yapısal bölümleri —birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü kısımlar, saray ahırı, kule ve hazine— ayrı başlıklar altında tanıtılır. Sarayda görev yapan mimarlardan da bahsedilir. Eser, sonunda detaylı bir bibliyografya, resim ve plan listesi ile tamamlanır.
Türk ve İslâm Eserleri Müzesi, hem barındırdığı eserlerle hem de yer aldığı yapı olan İbrahim Paşa Sarayı’yla Türk kültür mirasının nadide bir temsilcisidir. Geniş koleksiyonu ve eşsiz mimarisiyle bu müze, İstanbul’daki kültürel zenginliğin önemli duraklarından biridir.
